De almacht van Google
We kennen Google allemaal wel, de almachtige zoekrobot. Het Amerikaanse internetbedrijf is sinds zijn oprichting 16 jaar geleden uitgegroeid tot een quasi onmisbare speler op het internet. Op het web krioelt het immers van massa’s informatie en gegevens, en Google helpt ons te vinden waar we naar op zoek zijn. Het zorgt ervoor dat we die ene speld in de gigantische hooiberg wel degelijk kunnen vinden. De zoekrobot wordt dan ook vaak vereenzelvigd met het internet, Google is het internet en internet is Google. Voor mij persoonlijk is dit niet meer dan waar. Wanneer ik op het internet surf, ga ik eerst naar Google, sterker zelfs, Google stel ik steevast in als startpagina. Van hieruit surf ik dan door naar andere sites, maar alles begint bij Google. Het is zelfs zo erg dat wanneer ik het internet start en niet automatisch bij Google uitkom, het haast onnatuurlijk voelt, “waar is Google nu gebleven?”, vraag ik me dan af.
Het bedrijf Google is na Apple het grootste technologiebedrijf ter wereld. Met een jaarlijkse omzet van meer dan 50 miljard dollar, een beurswaarde van 350 miljard dollar en ongeveer 50.000 werknemers wereldwijd domineert Google de markt, als deze er al is, van de internet zoekmachines. Maar ook met andere producten zoals Youtube, Android, Google Maps en Google+ bereikt ze wereldwijd miljoenen gebruikers onder de internetgebruikers.
Google en journalistiek
Ook in de hedendaagse journalistiek is Google amper weg te denken. Vele onderzoeken toonden dan ook aan dat journalisten in de uitoefening van hun jobbezigheden frequent en enthousiast gebruikmaken van de zoekrobot. Zo bleek dat reeds in 2005 maar liefst 97% van de journalisten Google als zoekmachine dagelijks gebruikt. (Keel & Bernet, 2005) Recenter Duits onderzoek uit 2009 bevestigde deze resultaten en stelde vast dat Google met een aandeel van 75% bovenaan stond wat betreft meest bezochte sites op het internet. In amper 3% van de gevallen, gebruikten journalisten een andere zoekrobot. We moeten hier wel vermelden dat traditionele wegen van informatieverzamelen, zoals de telefoon of documenten, door de journalisten nog steeds als zeer belangrijk wordt beschouwd. Ze gebruiken het internet en Google eerder als ‘aanvullende’ informatiebron om achtergrondinformatie op te zoeken en andere gegevens te verifiëren of dubbelchecken. (Machil & Beiler, 2008 ; Machill & Beiler, 2009) Ook uit Nederlands onderzoek (Van Heeswijk, 2006) bleek Google ontegensprekelijk de populairste zoekmachine.
Google-ization
Niettemin is door deze enorme populariteit van Google de term ‘Google-ization’ ontstaan. Het slaat op het feit dat door de enorme dominantie van een enkele zoekrobot internetsurfers en journalisten er enorm afhankelijk van zijn geworden. Jawel, er bestaan wel degelijk andere zoekrobotten (bv Yahoo of Bing) maar Google blijft inderdaad veruit de grootste met een quasi praktisch monopolie. Wat zijn nu juist de gevolgen van deze ‘Google-ization’? Larson, Servage & Parsons (2007) onderscheiden er acht:
- “Google-ization is reshaping knowledge” doordat we op het computerscherm enkel kleinere delen kunnen zien en hierdoor het grotere plaatje kunnen mislopen.
- “Google-ization is changing how knowledge counts as important” door ranking en update algoritmes die door de search engine worden gebruikt. (bv Pagerank gebruikt door Google)
- “Google-ization privileges business”. Hierbij verwijzen de auteurs naar wat ze het Google kapitalisme noemen waarbij commerciële belangen prevaleren.
- “Google-ization has reshaped the authority of knowledge.” Hierbij doelen ze op de waarachtigheid en correctheid van de bronnen.
- “Google-ization has reshaped education dialog”. Het traditionele leerproces (bv lezen in een boek) komt onder druk van computers en Google
- “Google-ization is creating a primary aesthetics”. Hierbij wordt simpelweg gedoeld op het gegeven dat sites die gemakkelijk zijn en er mooi uitzien ook effectief meer bezocht zullen worden.
- “Google-ization is reshaping the heuristic of knowledge.” Informatie op het internet kan het lineaire leerproces verstoren. (bv Hyperlinks)
- “Google-ization is reshaping the nature of communication.”
Self-referentiality
Tot slot is er met zoekrobotten zoals Google nog een probleem van selectiviteit. Het probleem is inherent aan de manier waarop een search engine werkt. Een zoekmachine werkt immers op basis van bepaalde algoritmes om zijn zoekresultaten weer te geven. Het uitgangspunt daarbij is dat de populairste websites het eerst worden weergegeven. En deze worden dan ook vaker aangeklikt. Wat dan weer leidt tot een hogere populariteit. Het heeft dus veel weg van een self-fulfilling prophecy met een zichzelf versterkend effect. Daarnaast is Google enorm afhankelijk van advertentie-inkomsten. Zoekresultaten worden dan ook niet zelden gekoppeld aan bepaalde commerciële belangen. (Datanews) Ook dit kan dus de selectie beïnvloeden. Een laatste breder fenomeen dat de selectiviteit betreft is de zogenaamde ‘self-referentiality’. Google levert immers zelf geen nieuwe informatie en gegevens aan, ze geeft enkel bestaande informatie van andere bronnen weer. Hierbij wordt er vaak verwezen naar andere websites op het internet. En deze verwijzen vaak naar elkaar, zo ontstaat er opnieuw een tendens waarbij bepaalde bronnen steeds worden herhaald en bevestigd. Afwijkende stemmen kunnen deze cirkel maar moeilijk doorbreken. We kunnen hierbij opnieuw verwijzen naar het Propaganda Model van Chomsky & Herman.
Bronnen
Keel & Bernet (2005). Journalisten Im Internet 2005. Eine Befragung vond Deutschschweizer Medienschaffenden zum beruflichen Umgang mit dem Internet,
Larson, N., Servage, L. & Parsons, J. (2007). The Google-ization of knowledge. University of Alberta
Machill, M. & Beiler, M. (2009). The importance of the internet for journalistic research. A multi-method study of the research performed by journalists working for daily newspapers, radio, television and online. Journalism Studies, 10(2), 178-2003.
Machill, M. Beiler, M. & Zenker, M. (2008). Search-engine research: a European-American overview and systematization of an interdisciplinary and international research field. Media, Culture & Society, 30(5), 591-608.
Van Heeswijk, E. (Red.) (2007). Journalistiek en Internet 2002-2007.Technofielen of digibeten? Apeldoorn, Antwerpen: Het Spinhuis
http://marktgevoel.nl/aandelen/item/40903-de-monopolie-van-google-wordt-steeds-groter
Niels Van Driessche 