I am concerned that if the direction of the news is all blogosphere, all opinions, with no serious fact-checking, no serious attempts to put stories in context, that what you will end up getting is people shouting at each other across the void but not a lot of mutual understanding. – B. Obama
Web 2.0
Het internet is nog relatief jong, zelfs ik ben ouder dan het internet, stel je voor!. Het primitieve internet ontstond in 1994 en staat gekend onder de naam web 1.0. Het was toen nog een zeer statisch gegeven en werd vooral gebruikt voor het stockeren van allerlei data, van interactie was er amper sprake. Niettemin was het internet een zodanige technologische innovatie dat het leidde tot enorme successen, steeds meer efficiëntie werd geboekt en de bedrijfjes rezen dan ook uit de grond. De euforie was groot, in feite veel te groot. Beleggers kochten massaal aandelen van internetbedrijfjes en de investeringen swingden de pan uit. Maar aan de hoge verwachtingen kon niet steeds worden voldaan, en in 2000 crashte wereldwijd de beurzen en spatte de, om het in economische termen te formuleren, internetzeepbel uiteen. Deze dotcombubble gaf echter in de daaropvolgende jaren grotendeels de impuls voor verdere innovatie in de internetsector, ze legde de basis voor web 2.0.
De grote vooruitgang van web 2.0 zat in het interactieve karakter ervan. Voortaan was het internet immers niet enkel een gigantische opslagplaats van waaruit gegevens konden worden geraadpleegd. Dit keer was het veel dynamischer, gebruikers konden voor het eerst zelf veel gegevens online plaatsen. Het was de start van de user-generated content. Niet toevallig stammen de populaire sites die we vandaag vooral met internet associëren uit die periode: Google, Wikipedia en Youtube zijn allemaal producten van deze innovatie. Het internet zoals we het vandaag kennen is web 2.0.
To blog or not to blog?
Ook het bloggen is een typevoorbeeld van web 2.0. Het is vaak een persoonlijke website die gebruikt kan worden voor te communiceren en interageren met lezers, en waarbij allerlei materiaal kan worden geplaatst, zoals videos, foto’s, links naar sites e.d. Sinds het ontstaan van web 2.0 kent het aantal blogs een opmerkelijke exponentiële groei. Anno 2011 werd het aantal op meer dan 100 miljoen geschat, vandaag is dit ongetwijfeld nog veel meer. (Zuniga et al., 2011) De meeste blogs (ongeveer 60%) zijn echter vooral geïnspireerd als hobby, men doet het dus vooral voor zichzelf. Een grote groep kunnen we daarentegen onderdelen onder de noemer ‘news blogging’, het zijn blogs die op een of andere manier gerelateerd zijn aan nieuwsfeiten en/of het publieke debat. (Lowrey, 2006).
Het zijn net deze ‘news blogs’ die de traditionele journalistiek onder druk zetten. Het zorgt voor een verder vervaging van de grens tussen de professionele journalist en de burger die ook nieuws aanlevert. Hierdoor verdwijnt het nieuwsmonopolie die mediabedrijven hebben op het schrijven en verspreiden van het nieuws. Aanvankelijk reageerden journalisten dan ook nogal terughoudend en sceptisch tegenover zulke blogs. Tegenwoordig zijn er steeds meer journalisten die ook uit professionele redenen een blog bijhouden. Zo argumenteerde Lasica (2003) dat journalisten en bloggers elkaar nu eenmaal nodig hebben. Webblogs worden hier beschreven als een vorm van ‘participatory journalism’ waarbij ‘individuals [are] playing an activerole in the process of collecting, reporting,sorting, analyzing and disseminatingnews and information—a task once reserved almost exclusively to the news media’. Ook worden de lezers veel sterker betrokken in het productieproces en dit komt de transparantie uitermate ten goede, zo wordt geargumenteerd. (Lasica, 2003).
Recent werd er dan ook redelijk wat wetenschappelijk onderzoek gevoerd naar de relatie tussen bloggers en journalistiek. Zo vonden Reese et al. (2007) dat de blogosfeer (het geheel van blogs, een virtuele gemeenschap van bloggers zeg maar) weliswaar gedomineerd wordt door burgers als news bloggers, maar dat deze vaak een beroep doen op nieuws en informatie uit professionele journalistieke milieus. Ze creeëren hiermee dan een eigen verhaal met eigen argumenten of bekijken het vanuit een ander perspectief en formuleren hun bedenkingen. De voornaamste bronnen blijven dus afkomstig van traditionele media, het aanleveren van echt nieuwe nieuwsfeiten gebeurt eerder zelden. De auteurs zien blogs dus zeker niet als een hevige concurrent van het journalistieke beroep maar eerder als ‘een secundaire markt voor nieuwsmateriaal’. Ander onderzoek (Zuniga et al., 2011) bracht daarenboven aan het licht dat blogschrijvers die hun blog als een vorm van journalistiek beschouwen dit vooral doen uit journalistieke motieven, ze willen met andere woorden hun lezers informeren en voorzien van feiten die ze nog niet wisten. Er speelt hier volgens de auteurs dus een soort van psychologisch mechanisme: de perceptie van het eigen werk als een vorm van journalistiek zal ertoe leiden dat deze bloggers zich zoveel mogelijk als journalist zullen gedragen bij het schrijven van hun blog. Het is een klassieke uiting van het ‘perception-motivation-behavior model’. (Zuniga et al., 2011).
Malala’s vredeblog
Het voorbeeld bij uitstek van hoeveel invloed een blog kunnen hebben is Malala Yousefzai. Als Pakistaans meisje werd ze door de BBC gevraagd een blog bij te houden van het dagelijkse leven en haar ervaringen in een door geweld geteisterde regio in Pakistan. De regio, de Swat-vallei, werd immers gecontroleerd door de fundamentalistische terreurorganisatie Taliban, en legde hierbij een meedogenloos regime op. Een buitenlands medium zette het meisje ertoe aan om haar ervaringen hierover te delen in een soort dagboek. Een gouden zet zo bleek, want al snel begon Malala regelmatig te bloggen over het geweld en de gruweldaden die de burgers dagelijks moesten ondergaan. Zo waren meisjes verboden naar school te gaan en vonder er regelmatig moordpartijen plaats. Het verhaal weergegeven vanuit het perspectief van een kind, zorgde al snel voor nationale en internationale erkenning. Malala groeide al snel uit als symbool voor vrede en tegen de absuriditeit van de oorlog. Prijzen vielen haar te beurt en haar activisme werd steeds groter. Haar strijd en bekendheid bekocht ze zelfs bijna met haar leven toen de Taliban uit bedreiging een moordaanslag plande die ze wonderwel gelukkig overleefde. In 2014 werd ze ultiem bekroond met de Nobelprijs voor de vrede, of hoe het beginnen schrijven van een blog uiteindelijk kan leiden tot de allerhoogste erkenning.
I had a terrible dream yesterday with military helicopters and the Taleban. I have had such dreams since the launch of the military operation in Swat. My mother made me breakfast and I went off to school. I was afraid going to school because the Taleban had issued an edict banning all girls from attending schools.
Only 11 out of 27 pupils attended the class because the number decreased because of the Taliban’s edict. My three friends have shifted to Peshawar, Lahore and Rawalpindi with their families after this edict. (BBC blog, 3 january 2009)
Bronnen
Zúñiga, H., Lewis, S., Willard, A., Valenzuela, S., Lee, J.K. & Barensch, B. (2011). Blogging as a journalistic practice: A model linking perception, motivation and behavior. in Journalism.
Domingo, D. & Heinonen, A. (2008). Weblogs and Journalism. A Typology to Explore the Blurring Boundaries. In Nordicom Review 29
Lasica, J.D. (2003). Blogs and Journalism Need Each Other. In Nieman Reports.
Lowrey, W. (2006). Mapping the journalism–blogging relationship. In Journalism.
Hermans, L. & Pleijter, A. (2010). Journalisten als bloggers. De waarde van journalistenblogs. Paper voor het etmaal van de communicatiewetenschap.
Reese, S.D., Rutigliano, L., Hyun, K. & Jeong, J. (2007). Mapping the blogosphere. Professional and citizen-based media in the global news arena in Journalism.
Robinson, S. (2006). The mission of the j-blog. Recapturing journalistic authority online. In Journalism.
Niels Van Driessche 