Crowdsourcing
In de vorige post hadden we het over Wikipedia. Over het feit of Wikipedia al dan niet een vorm van journalistiek is bestaat niet echt een eensgezindheid. Immers, iedereen kan bijdragen leveren aan Wikipedia, maar zijn alle auteurs dan automatisch journalisten? Paul Bradshaw (2013) heeft het in dit geval over een vorm van ‘collaborative journalism’ waarbij er hulp wordt ingeschakeld van mensen die buiten een journalistieke redactie werken. Dit is wat Wikipedia typeert, het aanleveren van materiaal door een grotere groep mensen, vandaar de term crowdsourcing (journalistieke taken worden ‘geoutsourced’ aan de crowd of menigte).
Wikileaks (‘sourcing the crowd’?)
WikiLeaks is an international, online,non-profit, journalistic organisation which publishes secret information, new leaks and classified media from anonymous sources. (Wikipedia)
WikiLeaks is a not-for-profit media organisation. Our goal is to bring important news and information to the public. We provide an innovative, secure and anonymous way for sources to leak information to our journalists (our electronic drop box). One of our most important activities is to publish original source material alongside our news stories so readers and historians alike can see evidence of the truth. (Wikileaks Homepage)
Wat nu met de organisatie Wikileaks? Gezien zowel Wikipedia als Wikileaks over dezelfde prefix beschikken, kan men vermoeden dat beiden aan elkaar verwant zijn. Niets is minder waar, Wikileaks heeft geen connectie met de Wikimedia Foundation. Zoals hierboven blijkt beschouwt de organisatie zichzelf als een niet-commerciële journalistieke organisatie. Ze ontstond in 2007 uit ongenoegen tegen grootschalige geheimhouding van documenten door overheden en de evolutie van steeds minder onafhankelijke media. De filosofie van de organisatie betreft het beogen van zoveel mogelijk transparantie, omdat transparantie tot een veel betere mondiale maatschappij bijdraagt. Onderzoek en een sterke media als waakhond van de regering en bedrijven leidt tot minder corruptie en sterkere democratie. Maar voor dit onderzoek is informatie noodzakelijk, en deze wordt vaak geheimgehouden om allerlei redenen. Dit is waar de organisatie tegen strijd en sinds haar ontstaan houdt ze zich dan ook bezig met het massaal laten lekken van duizenden geheime en verborgen bestanden, hiervoor steunt ze op een wereldwijd netwerk van anonieme vrijwilligers. (https://wikileaks.org/About.html). Julian Assange, de oprichter van Wikileaks, streeft dus naar een utopische mondiale samenleving waarin er enkel sprake is van vrije informatie en een volledig onafhankelijke media. (Leigh & Harding, 2011). In dit filmpje legt hij uit dat de toestand van huidige media zorgwekkend is doordat ze veel te weinig kritisch is tegenover gezagsdragers en dat er van echte onderzoeksjournalistiek amper sprake meer is. Media, ook Westerse, aldus Assange, nemen veel te veel de verhalen over van gezagdragers en rapporteren enkel over voorgekauwde feiten, en dit gaat ten koste van de echte corebusiness van de onderzoeksjournalistiek, het dieper graven naar elementen die het gewone daglicht niet mogen zien. We komen er ook te weten dat Wikileaks in 2010, na amper driejarig bestaan, al meer geheime documenten heeft bekendgemaakt dan de hele journalistiek ooit tevoren, dit is toch een zeer onrustwekkend gegeven.
Aldus kunnen we Wikileaks omschrijven als net het tegenovergestelde van Wikipedia, toch voor wat het informatieverzamelen betreft. Wikipedia stoelt immers op het principe van ‘crowdsourcing’ waarbij het massale publiek de informatie aanlevert. Wikileaks draait dit om, een wereldwijd netwerk van individueën die belangrijke geheime informatie lekken en proberen de verspreiden, zodat iedereen dit weet. Het basisprincipe blijft dus hetzelfde: het grote publiek van informatie voorzien, alleen haalt Wikileaks deze niet bij het publiek zelf, want ze is verborgen voor het publiek, ze haalt deze geheime informatie uit een zogenaamd wereldwijd netwerk van journalisten en publicisten.
Ondanks de nobele doelen van Assange, is het hem minder voorspoedig vergaan. Na het lekken van massale geheime documenten van de Amerikaanse overheid en het Amerikaanse leger in 2010, werd de jacht op hem geopend. De Amerikaanse overheid wil hem vervolgen voor illegale activiteiten omdat het ging over ‘staatsgeheimen’. Wat met de zo geroemde freedom of speech in de Amerikaanse constitutie? Hypocrisie ten top, zo blijkt. Assange is inmiddels verworden tot een echt persona non grata in vele Westerse landen. Zijn Assange en Wikileaks nu gedoemd om onder te gaan? Hoogstwaarschijnlijk niet, Assange liet al weten dat er honderden mensen klaarstaan om zijn werk over te nemen. En dat is maar goed ook, want zoals onder andere Henk Hofland, John Pilger en Slavoj Zizek het stelden: de wereld heeft nood aan klokkenluiders. Ze zorgen voor het vrijgeven van bezwaarlijke informatie waar de maatschappij recht op heeft, denken we maar aan de onthullingen over NSA van Edward Snowden. Om af te sluiten dit citaat van de Sloveense socioloog Zizeks:
The reaction of all too many people, brainwashed by the media, to WikiLeaks’ revelations could best be summed up by the memorable lines of the final song from Altman’s film Nashville: “You may say I ain’t free but it don’t worry me.” WikiLeaks does make us worry. And, unfortunately, many people don’t like that.
Bronnen
Bradshaw (2013). Stories and Stream; teaching collaborative journalisme with peer to peer learning.
Leigh & L. Harding (2011). Wikileaks: inside Julian Assange War on secrecy. London Guardian Books.
https://wikileaks.org/About.html
http://www.ted.com/talks/julian_assange_why_the_world_needs_wikileaks?language=nl#t-29917
http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/08/25/waarom-we-wikileaks-moeten-beschermen
http://www.theguardian.com/commentisfree/2014/jun/19/hypocrisy-freedom-julian-assange-wikileaks
Niels Van Driessche 