Slotdebat

It is better to debate a question without settling it than to settle a question without debating it. – J. Joubert

Onder dit motto werd de lessenreeks Nieuwe Media & Mediaconvergentie afgesloten met een ultiem slotdebat. Als politicoloog hou ik wel van wat gedebatteer, moest iedereen het over alles eens zijn, zou het er immers maar zeer saai aan toegaan. Door in discussie te treden met anderen, verwerf je immers meer kennis en begrip voor andere standpunten, ik moet hierbij steeds spontaan terugdenken aan Habermas’ notie van communicatieve rationaliteit. Maar een groepsdebat werd het dus: hierbij vormden de aangehaalde thema’s van de afgelopen weken het uitgangspunt en kon iedereen zijn mening of bedenkingen formuleren bij een hele reeks van stellingen. In wat volgt ga ik dieper in op twee stellingen die de revue passeerden.

• De komst van nieuwe, sociale media, zoals Facebook en Twitter, zullen ervoor zorgen dat de traditionele media stilaan zullen verdwijnen
• Sociale media zullen de traditionele media op termijn onbelangrijk maken

Deze twee stellingen koos ik omdat ze elkaar deels overlappen en beide een absoluut doembeeld schetsen voor de huidige nieuwsmedia. Zoals uit mijn eerdere berichten al heeft mogen blijken, ga ik hiermee helemaal niet akkoord. In mijn ogen zijn ze gewoonweg te pessimistisch. Ik kan natuurlijk enkel voornamelijk voor mezelf spreken, maar omdat ik nog steeds een fervent gebruiker ben van traditionele media, hoop ik natuurlijk dat ze nooit mogen verdwijnen. Ongetwijfeld hebben de sociale media een zeer grote invloed op de traditionele kanalen zoals televisie en kranten. We kunnen er niet meer omheen, dat besef ik maar al te goed. Facebook en Twitter en noem maar op, ze worden steeds groter. Nieuws wordt steeds vaker verspreid en vergaard via deze sociale netwerksites. Elke respectabele journalist zal anno 2014 deze media wel eens gebruiken of gebruikt hebben om professionele doeleinden. Maar betekent dit dat kranten en televisie logiscerwijs gedoemd zijn onder te gaan? Neen. Ik ben ervan overtuigd dat ik helemaal niet de enige ben die nog steeds ‘gehecht’ is aan traditionele media. Sinds ik ongeveer 5 jaar geleden besliste om een abonnement te nemen op De Standaard, heb ik hier nog steeds geen moment spijt van gehad. Elke dag lees ik mijn ‘gazet’. Het voelt gewoon beter aan, een krant. Je kan ze vastpakken en doorbladeren, je kan er eventueel ’s morgens vroeg bij het ontbijt koffie op morsen, dat kan allemaal geen kwaad, het hoort erbij. In geen geval zou ik dit willen inruilen voor steeds de laatste nieuwsfeiten te moeten checken online op het internet. We kijken dagelijks toch al genoeg op een scherm, nietwaar? Digitalisering is in sé goed, maar ik pas er steeds voor op dat ik niet té veel digitaliseer. Daarnaast vormt de krant voor mij een soort van ‘pakket’ van nieuws, het is als het ware een verzameling van de belangrijkste nieuwsfeiten de dag voordien. Ze is compleet, nieuws uit allerlei domeinen komen er wel aan bod. Hierdoor ga je er ook veel meer dingen uit lezen en opsteken die je online niet zou gelezen hebben. De selection bias is veel minder groot, online klik je enkel op dingen die je aanspreken, een krant doorblader je volledig en hierdoor ga je automatisch een groter nieuwsbereik gelezen hebben. Dit geldt ook natuurlijk voor dat andere traditionele mediakanaal, de televisie. Hier wordt ook een selectie van uiteenlopende onderwerpen voor de consument gemaakt.

Hierbij dus mijn mening waarom ik vind dat de traditionele media niet mogen verdwijnen. Maar er zijn ook andere elementen waarop ik me baseer waarom ik denk dat de traditionele media niet gaan verdwijnen. Ten eerste zijn er allerlei ontwikkelingen die inspelen op deze nieuwe evoluties. Het vermogen van traditionele media om zich te innoveren en aan te passen aan een veranderende omgeving, wordt wel eens overzien. (hierover een interessante Panorama-reportage) In een eerder  blogbericht getiteld ‘Nieuwe verdienmodellen’ werden deze innovaties besproken. En deze alternatieve verdienmodellen zoals merchandising, big data, betaalmuren, tabletkranten en ontbundelen zouden weleens een uitstekend middel kunnen zijn om de toenemende druk vanuit nieuwe media te beantwoorden. Er zijn alvast optimistische signalen: digitale krantenabonnementen zijn populair en over het algemeen groeiend, ook betaalmuren zijn frequent aanwezig en boren nieuwe inkomstbronnen aan. En het innovative Nederlandse technologiebedrijfje Blendle dat gebruik maakt van ontbundelen, staat op het punt internationaal door te breken. Het tweede en veruit belangrijkste element is het feit dat Frank De Graeve (zie vorige post) niet naliet te benadrukken: veel nieuwsfeiten die online worden aangekonigd via Facebook of Twitter zijn immers oorspronkelijk afkomstig van de zogezegd onbelangrijke traditionele nieuwsmedia. Als primaire nieuwsbron zullen ze dus ongetwijfeld hun rol blijven spelen. Aanvullend hierop stelt hij dat journalisten vaak nogal conservatief zijn ingesteld en hun werk- en opzoekingsmethodes niet drastisch gaan aanpassen aan nieuwe media. Dat blijkt ook uit vele onderzoeken, vele journalisten maken steeds meer gebruik van nieuwe media zoals internet en Facebooke, maar ze beschouwen dit vooral ook als eerder aanvullend en niet zozeer vervangend van klassieke methodes.

Samengevat kan ik hier stellen dat ik, om terug te grijpen naar mijn allereerste blogpost, mij in dit thema ook als ‘neo-luddistische utopist’ positioneer. Zorgen nieuwe media voor vooruitgang en nieuwe positieve ontwikkelingen? Ja, ongetwijfeld. Gaan ze hierdoor de traditionele media volledig verdringen? Nee, dat is al te pessimistisch.

Bronnen

De Graeve, F. (2014) Journalistiek in 2015. Quadrant Communications

De Graeve, F. (2014) 10 trends in journalistiek (die er niet zijn)

http://www.canvas.be/programmas/panorama/bf818a20-150f-4ea5-90df-af1702d0aa41

http://www.dewereldmorgen.be/blogs/guntherm/2011/12/14/journalisten-worden-aan-legbatterij-gelegd